Tóm tắt: Những tư liệu lịch sử đáng tin cậy, các di thảo (trích dẫn) của Nguyễn Trường Tộ, trong đó có các bản điều trần gửi lên Triều đình về việc chấn hưng đất nước hay là kế hoạch đánh úp thành Gia Định cho thấy phần nào chân dung đặc biệt của Nguyễn Trường Tộ, với trí tuệ phi thường, lòng yêu nước vô biên...